Roken
De preconceptiefase is de aangewezen periode om vrouwen voor te lichten over de risico’s van het roken voor en tijdens de zwangerschap en om het stoppen met roken aan te moedigen en hulp te bieden.In 2014 rookte in Nederland 27% van alle 20 tot 40-jarige vrouwen. Uit een onderzoek van het Trimbos Instituut blijkt dat in 2016 7% van de vrouwen tijdens de zwangerschap heeft gerookt (5 procent gedurende alle trimesters en 4 procent gedurende één of twee trimesters).
- Roken in de preconceptieperiode heeft een negatief effect op de vruchtbaarheid.
- Roken in de zwangerschap is gerelateerd aan intra-uteriene groeirestrictie, een lager geboortegewicht, vroeggeboorte en babysterfte als gevolg van wiegendood.
- Passief roken is ook geassocieerd met een lager geboortegewicht en vroeggeboorte.
- Stoppen met roken interventies tijdens de zwangerschap zijn bewezen effectief. Er is weinig onderzoek gedaan naar de effectiviteit van stoppen met roken interventies in de preconceptieperiode.
-
Aanbevelingen voor alle uitvoerders van een preconceptiezorgconsult
Informeer paren met een zwangerschapswens over de gevolgen van roken:
- De verminderde vruchtbaarheid van de vrouw en de verminderde spermakwaliteit van de man.
- De risico’s tijdens de zwangerschap, namelijk een verhoogde kans op groeivertraging, laag geboortegewicht, vroeggeboorte, placenta praevia, placentaloslating en perinatale sterfte.
- Het risico van passief roken van de zwangere, namelijk verhoogde kans op een lager geboortegewicht en vroeggeboorte.
- Het verhoogde risico op wiegendood.
Geef rokers een kort, doch dringend advies om te stoppen met roken door motiverende gespreksvoering.
Bied paren de mogelijkheid aan om naar de huisarts te gaan voor begeleiding in het stoppen met roken.
Bied paren eventueel een vervolgconsult aan bij lokale aanbieders van stoppen-met-roken-interventies.De mogelijkheden voor ondersteuning bij het stoppen met roken zijn regionaal verschillend. Maak lokaal afspraken over de vervolgconsulten bij de huisarts of stoppen-met-roken poli.
-
Referenties
- Handreiking ‘Beleid voor Begeleiding Stoppen met Roken binnen het Verloskundig Samenwerkingsverband’ (Trimbos instituut, NVOG, KNOV, 2014)
- Richtlijn ‘Behandeling van tabaksverslaving’ (Trimbos Instituut, 2017)
- Standaard ‘Preconceptiezorg’ (NHG, 2011a)
- Standaard ‘Stoppen met roken’ (NHG, 2011b)
- Standaard ‘Subfertiliteit’ (NHG, 2010)
- Factsheet monitor zwangerschap en middelengebruik (Trimbos, 2017)
- Advies Preconceptiezorg: voor een goed begin (Gezondheidsraad, 2007)