Vitamine D

Vitamine D is een vitamine die, onder invloed van zonlicht, door het lichaam zelf gemaakt kan worden. Daarnaast bevatten vette vis, en in lagere gehaltes vlees en eieren vitamine D. In Nederland wordt vitamine D toegevoegd aan halvarine, margarine en bak- en braadproducten. Het is niet aangetoond dat zwangere vrouwen een verhoogde behoefte aan vitamine D hebben. Wel is bekend dat een ernstig vitamine D-tekort kan leiden tot gezondheidsklachten als spierpijn en vermoeidheid (Gezondheidsraad, 2012). 

Lage maternale vitamine-D-spiegels geven lage neonatale vitamine-D-waarden (NHG, 2015). Uit observationeel onderzoek is gebleken dat een laag vitamine D-gehalte vroeg in de zwangerschap complicaties kan geven bij de foetale skeletontwikkeling en bij de groei en rijping van het immuunsysteem (Gezondheidsraad, 2012). Drie interventieonderzoeken tonen een mogelijk beschermend effect van suppletie met 20 tot 30 µg/dag vitamine D op het risico een kind met een laag geboortegewicht (<2500 gram) (Gezondheidsraad, 2012). De NHG concludeert echter dat lage spiegels niet geassocieerd zijn met ongunstige zwangerschapsuitkomsten (NHG, 2015). 

Het gebrek aan interventie-onderzoeken, heterogeniteit tussen de onderzoekspopulaties en kleine steekproeven met onvoldoende controle op verstorende factoren in bestaande studies maken harde conclusies rond de betekenis van vitamine D tijdens de zwangerschap lastig (Gezondheidsraad, 2012). 

Interventies/advies
Voldoende vitamine D vroeg in de zwangerschap is belangrijk voor de eerste aanleg van organen en weefsels, waardoor een opsporing van een deficiëntie bij het eerste consult in de zwangerschap mogelijk te laat is (Gezondheidsraad, 2012). De richtlijnen geven geen consensus over de noodzaak van vitamine D-suppletie tijdens de preconceptieperiode en de zwangerschap (Gezondheidsraad, 2012; KNOV, 2013; NHG, 2015). De werkgroep Vitamine D van de KNOV, NVOG en NHG geven in de brochure Zwanger! (2016) het advies aan zwangere vrouwen om zelf de afweging te maken te kiezen voor vitamine D-suppletie (10 microgram per dag) of niet. De brochure noemt het met name zinvol is voor vrouwen met een donkere huidkleur, vrouwen die onvoldoende worden blootgesteld aan zonlicht, of van wie de huid niet in aanraking komt met zonlicht omdat zij bijvoorbeeld gesluierd zijn.