Vitamine A

Vitamine A of retinol is een vetoplosbare vitamine en zit van nature alleen in dierlijke producten. Vitamine A wordt in Nederland toegevoegd aan margarine, halvarine en bak- en braadproducten. Verder kan het lichaam zelf vitamine A produceren uit provitamine A-carotenoïden die in plantaardige producten voorkomen. Vitamine A is belangrijk voor genexpressie (het proces waarbij het gen afgelezen wordt en RNA en eiwitten worden gemaakt), zicht bij lage lichtintensiteit, het afweersysteem, en groei en ontwikkeling. Vitamine A is nodig voor een normale foetale ontwikkeling van de ogen en het afweersysteem (Gezondheidsraad, 2008a). Een goede en gevarieerde voeding volstaat voor voldoende inname (Gezondheidsraad, 2008a). In hoge doseringen is vitamine A echter toxisch voor de lever en – bij zwangeren – teratogeen (Gezondheidsraad, 2008a). Aangeboren afwijkingen die in verband worden gebracht met te hoge vitamine A-inname (>3000 μg/dag) tijdens de zwangerschap zijn onvoldoende ontwikkeling van de ogen, misvormingen aan de oren, en verlammingen in het gelaat. 

Interventies/advies 
Aangezien het niet duidelijk is wat de teratogene drempelwaarde van vitamine A is, geeft de Gezondheidsraad het advies aan vrouwen die zwanger willen worden de consumptie te beperken tot minder dan 3000 µg/dag. Een boterham met leverworst levert bijvoorbeeld 1000-1200 µg vitamine A op. Zwangere vrouwen worden daarom geadviseerd om geen leverproducten of supplementen met vitamine A te consumeren en niet meer dan 1 boterham per dag te besmeren met leversmeerworst of leverpaté (Gezondheidsraad, 2008a; Voedingscentrum). Volgens de Gezondheidsraad geldt dit advies ook voor vrouwen die zwanger willen worden (Gezondheidsraad, 2007).