Diabetes mellitus
Diabetes mellitus (DM) is van invloed op de uitkomst van de zwangerschap en de zwangerschap is van invloed op de diabetes.
Strikte glucoseregulatie in de preconceptieperiode en in de zwangerschap draagt bij aan het verminderen van maternale en (ernstige) foetale complicaties. Het gebruik van anticonceptie moet worden besproken bij vrouwen met DM om een ongeplande zwangerschap te voorkomen (NDF, 2013; NVOG, 2016).
-
Aanbevelingen voor alle uitvoerders van een preconceptiezorgconsult
Verwijs vrouwen met DM en een actuele kinderwens naar de internist voor instelling op insuline.
Verwijs vrouwen met DM naar de gynaecoloog voor een preconceptieconsult.
-
Aanbevelingen voor huisarts en verloskundige
Bepaal bij de volgende risicogroepen een nuchtere glucose:
- Anamnestische aanwijzingen voor diabetes.
- GDM in voorgeschiedenis.
- Een BMI > 30 (kg/m2) bij het preconceptieconsult.
- Een eerder kind met een geboortegewicht > P95 of > 4500 gram.
- Eerstegraads familielid met diabetes.
- Bepaalde etnische groepen waarin diabetes veel voorkomt (Zuid-Aziaten, o.a Hindoestanen, Afro-Caribiërs, vrouwen uit het Midden-Oosten, Marokko en Egypte).
- Onverklaarde intra-uteriene vruchtdood in de voorgeschiedenis.
- Polycysteus-ovariumsyndroom (PCOS)
-
Aanbevelingen voor internist en gynaecoloog
Zorg ervoor dat vrouwen met DM die al onder behandeling zijn van de internist, een tijdige anticonceptie en een algemeen systematisch preconceptieadvies ontvangen in samenwerking met de gynaecoloog.
Informeer vrouwen met DM over:
- De invloed van diabetes op de zwangerschap.
- De invloed van zwangerschap op diabetes.
- De verhoogde kans op maternale en foetale complicaties
- Het belang van strikte glucosecontrole om de kans op complicaties te verlagen.
- De noodzaak van het gebruik van adequate anticonceptie tot aan optimale glucoseregulatie.
- De plaats van de begeleiding in de zwangerschap (tweede lijn).
- De mogelijkheid van subcutane insuline-infusie en/ of continue glucose monitoring.
Stel een behandelplan op voor het bereiken van optimale glucoseregulering voorafgaand aan het staken van anticonceptie (in samenspraak met diabetesteam)
Informeer vrouwen met Maturity-onset Diabetes of the Young (MODY) over de kans van 50% dat het kind dit ook krijgt en verwijs indien gewenst naar de klinisch geneticus.
-
Aanbevelingen voor verloskundige zorgverleners
Informeer vrouwen met GDM in de voorgeschiedenis dat zij een verhoogd risico hebben op het krijgen van DM type 2.
Adviseer vrouwen met GDM al tijdens de zwangerschap en/of nacontrole:
- Jaarlijks nuchtere glucosecontrole bij de huisarts tot 5 jaar postpartum.
- Vijf jaar na GDM kan de nuchtere glucosecontrole driejaarlijks plaatsvinden.
- Bij kinderwens jaarlijks een nuchtere glucosecontrole te blijven herhalen.
- Vermeld GDM expliciet bij de overdracht naar de huisarts.
-
Aanbevelingen voor huisarts en praktijkondersteuner (POH)
Bespreek bij het vaststellen en behandelen van DM bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd:
- de noodzaak van gespecialiseerde preconceptiezorg bij kinderwens.
- de noodzaak tot adequate anticonceptie (tot optimale instelling.
-
Referenties
- Guideline ‘Diabetes in Pregnancy’ (NICE, 2015)
- Richtlijn ‘Diabetes en zwangerschap’, versie 2.0 (NVOG, 2010)
- Richtlijn ‘Diabetes Mellitus’ (NIV, 2014)
- Richtlijn ‘Diabetes en zwangerschap’ (NIV & NVOG, 2017)
- Standaard ‘Preconceptiezorg’ (NHG, 2011)
- Standaard ‘Diabetes mellitus type 2’ (NHG, 2013)
- Verloskundige Vademecum – Verloskundige Indicatie Lijst (VIL, 2003)
- Zorgstandaard ‘Diabetes’ (Nederlandse Diabetes Federatie (NDF, 2013)
- Volksgezondheid en Zorg
- Teratologie Informatie Service (TIS)